Pelonomi

Stand van zaken na 4 wachten op anderhalve week tijd in Pelonomi Hospital: een stijve kont, zere en vooral stinkende voeten, en duidelijke wallekes! Toegegeven, ik ben jullie dringend een update verschuldigd... maar ’t was best een hectisch weekje. Waar beginnen? Voor wie het nog niet wist, sinds 3 december ben ik trotse eigenaar van een werkvisum. Het koste me meer dan anderhalf jaar geploeter met paperassen en beëdigde vertalingen, visites bij notarissen en ‘commissioners of oath’, een nogal duur abonnement bij DHL, én een terugvlucht naar de ambassade van Zuid-Afrika in Brussel. Goe zot, ni?!? Mijn blitsbezoek aan België was een efficiënte zet: op 5 werkdagen had ik – met de nodige spanning weliswaar – mijn werkvisum, terwijl dit bij Home Affairs in Bloemfontein nog eens zo’n 4-tal maanden zou duren. Fijn om het thuisfront in een snelle flits even terug te zien, maar best ook raar zo zonder mijn tedere wederhelft... Een TGV-rit naar Parijs, een 11 uur durende vlucht naar Johannesburg, en een 6 uur durende busrit naar Bloemfontein verenigde ons terug.

De dag na mijn aankomst was er een afscheidsdinertje om het jaar af te sluiten met alle assistenten en residenten van het departement verloskunde en gynaecologie, van zowel Pelonomi als Universitas Hospital. De ‘grote’ zomervakantie valt hier in december en januari, en het academisch jaar begint terug eind januari. De hele voormiddag had ik moeite gedaan om ietwat deftige schoenen te vinden voor ’t feestje, helaas was een schoenmaatje 41 ni zo voor de hand of beter voet liggend. Er zat niets anders op dan mijn versleten ballerina’kes een nieuw laagske verf te geven... en toegegeven, ‘k ben er niet zo trots op (een beetje marginaal), maar ’t was best een geslaagd kleurke. ’s Avonds was ’t echter keihard aan ’t regenen, en toch beetje stressy dat ik wat schoenafdrukken zou achterlaten. ’t Werd een heel fijne avond waarbij Bart kon kennismaken met mijn toekomstige collega’s. Dokter Mohosho en dr. Mgumuzulu, twee van de residenten, schudde ‘straffe Pelonomi verhalen’ uit hun mouw en eindigden de avond met een gulle champagnetractatie. Daags erna – kwestie van er direct in te vliegen –mijn officiële allereerste wacht in Pelonomi Hospital! En toegegeven, de ochtend erop heb ik me toch even al dat paperassengedoe van het afgelopen anderhalf jaar beklaagd... NI NORMAAL NI!

Een korte schets van Pelonomi... Het is een secundair ziekenhuis gelegen in Heidedal, een toch wel iets marginalere buurt van Bloemfontein, zo’n 11 km van ons huisje in Heuwelsig. Het was het allereerste ziekenhuis in Vrijstaat voor de zwarte gemeenschap, en werd in gebruik gesteld in 1965. “Pelonomi” betekent “grootmoedigheid” in het Tswana, een nogal toepasselijke naam als je bedenkt dat dit ziekenhuis voor zwarten de eerste van z’n soort was in Vrijstaat, én als je beseft dat Vrijstaat een gebied minstens 4 keer zo groot is als België! Het ziekenhuis betekende enerzijds tewerkstelling voor de zwarten, anderzijds was het overeenkomstig de toenmalige apartheidspolitiek waarbij de zwarte gemeenschap gediend werd door ‘hun eigen mensen’. Een zo vreemde gedachte, ’t moet een geschifte tijd geweest zijn die apartheid. In de jaren ‘80 was Pelonomi een van de best uitgeruste ziekenhuizen voor zwarten in Zuid-Afrika. Vrijwel alle procedures die in de blanke ziekenhuizen werden uitgevoerd, werden ook in Pelonomi uitgevoerd, waaronder openhart operaties en niertransplantaties. In 1988 kwam er een high-care voor verloskunde, welke zelfs uitgroeide tot een tertiair centrum. In 1990, door het gespecialiseerde karakter, werd de eerste blanke patiënt opgenomen in de kraamafdeling, wat gepaard ging met heel wat weerstand van medische staf, aangezien het ziekenhuis als ‘onaanvaardbaar’ werd gezien voor blanken. Vandaag, bijna 20 jaar na de apartheid, is Pelonomi nog steeds het grootste publieke secundaire ziekenhuis van Vrijstaat, en als ik naar de populatie van een doordeweekske kliniekdag kijk, is 95% van de patiënten nog steeds zwart. Een ding is zeker, het is een zalig zot opleidingscentrum voor assistenten verloskunde – gynaecologie. Alle probleemgevallen en complicaties tijdens zwangerschap die je maar kan bedenken vanuit héél Vrijstaat worden ernaar toe verwezen. Dé reden waarom het keizersnede (of keisersnitte in Afrikaans) percentage rond de 65% ligt. Mijn wacht van afgelopen vrijdag hebben we er maar liefst 12 gedaan! Er zijn ook heel veel tienerzwangerschappen, een van de vroedvrouwen vertelde dat jonge meisjes hier dikwijls niet eens hun eerste maandstonden zien. Wat dus ook altijd zo’n mysterie is, is de zwangerschapsduur te bepalen. Vaak komen patiënten pas in het 3e trimester van hun zwangerschap eens ‘al sloffend’ opdagen in de prenatale kliniek. Hoge bloeddrukken en zwangerschapsvergiftiging zijn schering en inslag. De wachten worden verder vooral opgevolgd met miskramen, buitenbaarmoederlijke zwangerschappen en infecties van het bekken. Gelukkig zijn we steeds met 2 assistenten van wacht, desondanks loop je 24 uur lang van de ene naar de andere patiënt. Het uurtje dat je even op een bed kan gaan liggen, word je wakker gehouden door de muggen. Dan zijn er nog 2 ‘interns’ (huisdokters) en 2 studenten die zich de benen van onder ’t lijf lopen en heel wat voor je regelen. Het prinipe van de opleiding: "See one, do one, teach one!" Toegegeven, zo plots van de ene op de andere dag zelf sectios doen, zonder ingrijpen van een resident als je iet of wat verkeerd doet, is toch best stressy! En dan zeker als die patiënte al eens 2 keisersnittes heeft gehad, en je de anatomie even ni meer kan volgen ni, én als je dan ook nog eens beseft dat zo’n 30% van de Pelonomi-populatie HIV heeft... amai, ‘k heb gezweet en gebeefd, ge moogt gerust zijn, maar één ding is zeker, in keizersnedes ga ik getraind zijn binnen 9 maand! Mijn Afrikaans gaat er ook goed op vooruit. Om een instrument aan te duiden waarvan ik de engelse vertaling ni ken ni, kan ik gewoon naar ‘da dingetjie daar’ vragen. En ‘speelt die baba mooi’ is ook iets wat der al vlotjes uitkomt. Als ik niet van wacht ben, maak ik momenteel deel uit van Firm 3. Afwisselend heb ik dan een kliniekdagje, zaaltoer en operatiekwartier. Elke firm heeft zijn eigen resident sepecialist verloskundige/gynaecoloog, die ’s morgens langskomt om te toeren en de patiënten te bespreken... een educatief moment aan het bed van de patiënte, vaak gepaard met grondige ondervraging. Als assistent ben je ook verantwoordelijk om er voor te zorgen dat patiënten een bed hebben. De turnover is gigantisch: na een normale bevalling blijven de moeders 6 à 12 uur tenzij er complicaties zijn natuurlijk, voor een keizersnede mogen ze toch 48 à 72 uur blijven.

En so, die storie word vervolg... Deze maand nog 2 wachten te gaan, en dan tussen kerst en nieuwjaar een aantal dagen vrij om te recupereren en te bekomen, jeej! Bart heeft ondertussen zijn eerste maandloon gekregen, 4x zoveel als beloofd (hoogstwaarschijnlijk een administratief foutje), maar bij deze weer wat reserve om er een aantal dagen op uit te trekken!