De koe of de mens?

De Afrikaanse administratieve ‘stadigheid’ heeft ons er toe gedwongen het afgelopen weekje de natuurlijke ‘skoonheid’ van zijn land te laten ontdekken... het werd een zalige roadtrip langs de Eastern Cape en de Garden Route. Het moet gezegd, we waren voorbereid: ons kampeergerief mee, daags tevoor toch een aantal campings gereserveerd, én een stoere pick-up 4x4 voiture om de Baviaanskloof te doorkruisen (en onze Zino toch een beetje te sparen)! Alleen voor m’n voeten had ik nog niet de gepaste slipperkes gevonden, maar die kunnen ondertussen al tegen ne stoot.

Onderweg naar onze eerste tussenstop kocht Bart een zalig kampeertijdschriftje, waarin verschillende ‘Kampkosresepte’ stonden: ‘Maak propperse kos met blikkies en pakkies’. Hieronder volgt voor de liefhebbers het ‘Sampioensop-resept’:
Jy benodig (vir 6 mense):
- 1 groot ui, fyngekap
- 1 knoffelhuisie, fyngedruk
- ¼ koppie botter
- 1 pakkie (350g) dwergsampioene
- 4 eetlepels koekmeel
- sout en peper na smaak
- ½ koppie dun room
Só maak jy
1. Braai die uie en die knoffel in die botter tot dit sag is. Kap die helfte van die sampioene in groterige stukke op. Gooi dit by die uie en braai dit tot dit sag is.
2. Voeg die meelblom by en meng al die bestanddele goed saam. Gooi nou die aftreksel bietjies-bietjies by en verhit dit tot kooppunt. Geur die sop met sout en peper.
3. Sit die deksel op en laat vir 15-20 minute prut.
4. Kap die res van die sampioene fyn en voeg dit saam met die melk by die sop. Verhit dit tot kookpunt en laat die sop vir nog 10 minute prut.
5. Voeg die suurlemoensap en room by en verhit die sop vir ’n paar minute, maar dit moenie weer kook nie.
Geef toe, méér voorbereid dan da, konden we niet zijn eh!

Onze eerste bestemming was Addo Elephant National Park, het op drie na grootste beschermde natuurgebied na Kruger en het Kgalagadi National Park. De kans dat er effectief een olifant tegen de spiegel van je auto botst, is veel groter dan dat je er geen olifant tegenkomt. Door het ondringbare struikgewas is het best stevig verschieten als er om de bocht plots een bende olifanten staat! We belandden eveneens in het midden van een bende buffels die de weg op hun dooie gemakske overstaken, en konden vele elegante kudu’s bewonderen. Het krioelde er verder van de ‘flightless dung beetle’, een kever van dezelfde grootte als het Europese vliegend hert, én de ‘red bishop bird’, een grappig mollig vogeltje. We logeerden er in het main rest camp met ‘s nachts prachtige vogel-muziek-spektakel-geluiden op de achtergrond.

We zetten onze roadtrip verder richting Port-Elizabeth waar we de 4x4 voiture konden oppikken. Wij daarmee richting de avontuurlijke Baviaanskloof, het dal der bavianen tussen Patensie en Willowmore. Het begon toverachtig, maar de route bleek echter aan de ingang van de kloof zelf ingestort, en we mochten niet verder. Dan maar ons tentje opgezet langs de rivier en ook daar was het heerlijk relaxen... met af en toe een bezoekske van een reuzeschildpad. Onze stoere 4x4 bak kwam echter zeker van pas om richting Kouga-dam door rivieren te tsjeezen (zie foto).

Volgende bestemming: Tsitsikamma, aan Storms River Mouth, een natuurpark dat zich uitstrekt langs de Indische Oceaan. Het werd een heel actief dagje met verschillende hiking trails, kajakken op de storms river en een duik in (weliswaar ijskoud water van) het zwembad bij zonsondergang. Langs de kust zakten we vervolgens af naar Knysna met een tussenstop en stevige wandeling op Robberg Island. In Knysna hebben we het gehouden op een frisbeeke smijten en bekomen op een rustig strandje. Op de terugrit naar Bloemfontein dan een laatste tussenstop in de Valley of Desolation, waar we met een glaasje wijn konden terugblikken op een heerlijk weekje... en vooral zalige zonsondergang. De 434km nogal dorre en saaie lange terugweg inspireerde de hersenkronkels van mijn tedere wederhelft...

De Zuid-Afrikaanse tegenstelling tussen blank en zwart wordt toch een beetje irrelevant als je bedenkt dat we uiteindelijk allemaal afstammen van de negerkes. Niet volgens de "out of Africa I" theorie, waarbij we afstammen van de uit Afrika getrokken home erectus. Wel volgens "out of Africa II", waarbij homo sapiens zelf nog eens wegtrok uit Afrika. Dat ik in evolutie geloof en aanhanger ben van het Darwinisme spreekt vanzelf. Creationisten daareentegen geloven dat de aarde en de soorten zijn geschapen zoals ze nu zijn. Dinosauren zijn niet meer dan een test van God. Een gulden middenweg is een God die de evolutie in gang heeft gezet, met de mens als uiteindelijke doel. Darwinisme past perfect in dat plaatje, maar dan moet de mens het eindpunt van de evolutie zijn. En als het plan van de God heeft gewerkt -wat we van een God toch kunnun verwachten- zouden wij de beste (in zekere zin meest succesvolle) diersoort moeten zijn. Laten we dit even kritisch en zonder vooroordelen bekijken.

Of we dit zijn, hangt uiteraard af van de toegepaste maatstaf. Als deze is de meest (vernietigende) impact op de rest van de planeet, winnen we met verve. Als dit is het meeste individuen op aarde, verdwijnen we in het niets bij bijvoorbeeld de mieren. Ik zou echter een misschien minder voor de hand liggende diersoort willen voordragen als winnaar: de koe. Niet dat ik ze geteld heb, maar ik denk niet dat de koe kwa aantallen veel moet onderdoen voor de mens. En terwijl de moderne mens er meer dan 50.000 jaar en redelijk wat intelligentie voor nodig had, had de koe er slechts 10.000 jaar en relatief gezien weinig hersenen voor nodig. Dat maakt de koe evolutionair gezien toch veel efficienter, iets wat in onze moderne maatschappij zeer hoog aangeschreven is. De mens is de koe beginnen domesticeren toen de bevolkingsdruk wat groter werd. Een koe kan gras eten, een mens niet; Een omweg via de koe stelde ons in staat om ook mindere vruchtbare grond te gebruiken en onrechtstreeks gras te eten. In Afrika eten de meeste vleeskoeien nog steeds gras. In sommige andere delen van de wereld is dat al lang het geval niet meer. In het noorden van Zuid-Amerika en Japan eten ze soja, in Noord-Amerika mais, en bijvoorbeeld in Belgie voederbieten. Gewassen die worden gekweekt op grond waar gerust mensenvoedsel kan gekweekt worden. Wetende dat er ongeveer 7 kg planten nodig zijn voor 1 kg vlees, is de koe er in geslaagd om de mens zeer inefficiente dingen te laten doen.

Het wordt nog straffer: de koe heeft zelf de menselijke evolutie deels gestopt! Vroeger joegen onze voorouders op grote zoogdieren, met alle bijhorende risicos om zelf gewond te raken of gedood te worden. Ondanks het feit dat het basisvoedsel toch plantaardig was, was vlees vaak een welgekomen en voedzame maaltijd. Naarmate de mens evolueerde, werden met behulp van nieuwe uitvindingen (vallen, netten,...) kleinere en minder gevaarlijke dieren gevangen. De mensen gingen ook minder vlees eten, doordat ze bijvoorbeeld door het koken ook nieuwe plantaardige voedselbronnen konden aanwenden. Een verdere logische evolutie is dat de mens vegetarier wordt, wat technologisch perfect mogelijk is. Maar de koe slaagt er dus in hier een stokje voor te steken!

Je kan uiteraard argumenteren dat wij beslissen over het leven en de dood van de koeien. Nu, doordat wij zoveel koeien eten, maken we ons zelf doodziek en laten we ons jaren kwellen door hart- en vaatziekten en kankers voor we er aan bewzijken. Er sterven tegenwoordig zelfs meer mensen aan de gevolgen van te veel eten dan van te weinig eten. In tegenstelling tot ons sterft de koe een redelijk snelle en in theorie althans pijnloze dood. Zelfs als ze halal worden geslacht ( onverdoofd doodbloeden, wat trouwens vaak het geval is bij het stuk koe dat vaak op uw bord terecht komt).

De strijd met de koe om het meest succesvolle diersoort kan eenvoudig gewonnen worden door allemaal vegetarier te worden. De koe wordt op slag veel mnder talrijk en wij veel efficienter. En mocht er toch een creationistische God zijn die de koe geschapen heeft om door ons op een dieronvriendelijke en inefficiente manier uitgebuit te worden, is hij het waarschijnlijk niet eens waard om in geloofd en gevolgd te worden. Een waarheid als een koe. Boeddha verdient alvast veel meer lof.